Ampermetre Tanımı
Ampermetre, elektrik akımının akım şiddetini daha doğrusu iletkenden geçen akım miktarını ölçen aletlerdir. Elektrik devresinde alıcıya seri bir şekilde bağlanırlar. Alıcının akımı ampermetrenin içinden geçer böylece alıcılardan geçecek olan akımın ölçülebilmesi için akımın tamamının ampermetreden geçmesi gerekmektedir. Ampermetre, geçen bu akımı ölçmeli ama akımın geçişine zorluk çıkarmamalıdır. Bundan dolayı ampermetrenin iç direncinin 0-1 ohm gibi çok ufak değerde olması gerekmektedir. Ampermetrenin iç direncinin ufak olması için bobini, kalın kesitli iletkenden daha az sipirli olarak dolanır. Küçük iç direnci olmalıdır. Yanlışlıkla paralel bağlanırlarsa üzerinden çok büyük akım geçeceği için kısa sürede kullanılmaz duruma gelirler. Ampermetre elektronik açısından da oldukça önemlidir.
Ampermetrenin Devreye Bağlanması
Ampermetre, devreye seri bağlanmalıdır. Artı ucu da gerilimin artı ucuna bağlanır. Ölçülmek istenen elemanın + ucu da gerilimin + ucuna bağlanarak devre tamamlanmış olur. Akım ölçme yapılmadan önceki en önemli şey ölçüm yapılacak olan akıma uygun ampermetre seçmedir. Ampermetre seçerken şunlara mutlaka dikkat etmek gerekir.
- Akım çeşidine göre ampermetre olmalıdır.
- Ampermetre ölçme sınırı, ölçülecek olan akımın değerinden büyük olmalıdır.
- Alternatif akım ölçümü yaparken ampermetreye bağlanan giriş ve çıkış uçları farklı olmazken doğru akımda “+” ve ” – ” uçlar doğru bağlanmış olmalıdır. Yoksa analog ölçü aletlerinde ibre ters olur dijital ölçü aletlerinde değer önünde negatif işareti olur.
- Ölçülecek akım değerine uygun ampermetre seçimi yapılmalıdır. μA seviyesinde olan akım, amper seviyesinde ölçüm yapan ampermetre ile ölçülmez.
Ampermetre; ölçüm yapılacak olan yere, alıcının veya devrenin çektiği akımın hepsinin üzerinden geçecek şekilde, yani seri olarak bağlanmalıdır. Enerji altında asla ampermetre bağlantısı yapılmamalı ve mevcut bağlantıya müdahalede bulunulmamalıdır. Ampermetrenin iç direnci bazı sebeplerden dolayı küçük direnç değerinde seçilir. Bunlar:
- Ölçülecek akımın tamamı ampermetreden geçer.
- Düşük gerilim düşümü ampermetre boyunca gerçekleşir.
Ampermetre Çeşitleri
Ampermetreleri ayırırken iki özellik baz alınır. Bunlar, tasarım ve üzerinden geçecek akım miktarı yani ölçülecek olan akımın miktarıdır. Ampermetre çeşitleri şunlardır:
Döner Çerçeveli Ampermetreler: Elektromanyetiktir. Çalışma şekli; Devamlı bir mıknatıs ve bu mıknatısın kutupları arasında bir eksen etrafında dönen bobinden (çerçeve) oluşmuştur. Akım geçtiğinde bu akımın şiddetiyle orantılı olan magnetik alan oluşur. Çerçeve arasında bulunduğu kutuplardan birisi çekerken, diğeri iter ve akımın şiddetine göre döner. Yani akım ne kadar şiddetli olursa çerçevenin dönme açısı da o kadar yüksek olur. Bobine gelen akım olmadığında spiral bir yay, bobini eski haline getirir. Döner bobinde belirlenen gösterge, kadrandan akım şiddetinin okunmasına olanak verir.
Yumuşak Demirli ve Sabit Bobinli Ampermetreler: Genelde düşük frekanslı alternatif akımların ölçülmesinde işimize yarar. Genel olarak yumuşak demirden olacak şekilde sabit bir bobinden meydana gelir.
Termik Ampermetreler: Bunlar, akımın iletkenden geçerken hasıl ettiği ısı esasına dayanır.