Aplastik anemi, kemik iliğinin yeterli derecede veya hiç bir şekilde yeni hücre üretmemesinden kaynaklanan bir kemik iliği rahatsızlığıdır. Başka bir deyişle vücudumuzda bulunan kırmızı kan hücrelerimiz yani alyuvarlarımızın, akyuvarlar yani beyaz kan hücreleri ve trombosit olarak adlandırılan pıhtı hücrelerinin üretimini sağlayan kemik iliğinin yeterli düzeyde üretim yapamadığı zaman ortaya çıkan hastalığa aplastik anemi denmektedir.
Hastalığın hafiften başlayıp ağıra doğru ilerleyen belli kademeleri ve farklı çeşitleri vardır. Hastalık tedavi edilmeyip ilerlediği durumlarda hayatı tehlikeye sokacak durumlara neden olabilir.
Aplastik Anemi Neden Olur?
Aplastik anemi hastalığı kemik iliğinde bulunan kan hücrelerinin oluşmasını sağlayan hücrelerin sayıca azalması sonucu oluşmaktadır. Kök hücreleri ise bağışıklık sisteminin bu hücrelerin ataklar geçirmesine neden olduğu için azalma gerçekleşmektedir.
Burada ki sorun normalde vücudumuzu mikroplardan ve yabancı maddelerden korumak için savaşan bağışıklık sistemimizin bu sefer savaşı kök hücrelerine karşı başlatmasından kaynaklanmaktadır. Bu savaş sonucu da kök hücresi yok olmaya başlamaktadır. Bu yüzden genel olarak incelendiğinde aplastik anemi bir bağışıklık sistemi hastalığı olarak da kabul edilmektedir. Ayrıca hastalığın genetik özellikleri içermesinden dolayı nesilden nesile de aktarıldığı bilinmektedir.
Ama genetik özellik içermesi hastalığın bu özelliği taşımayan kişilerde olmayacağını düşünmenize neden olmasın. Çünkü, herhangi bir kalıtımsal nedeni olmadan da aplastik anemi görülebilmektedir. Bu gibi durumlarda hastalığın oluşmasında % 90 oranında tam olarak bilinemediğinden idibiyotik yani nedeni bilinmeyen hastalık olarak tanımlanır.
Hastalığın %10 oranında oluşma nedeni ise;
- Kanser hastalarının tedavisinde kullanılan kemoterapi ve yüksek dozda radyasyona maruz kalmak.
- Tarım ilaçları, benzin ve arsenik gibi insan sağlığına zarar veren kimyasallara maruz kalmak.
- Herpes simleks, hepatit ve hiv benzeri virüsler yüzünden meydana gelebilir.
- Bağışıklık sistemini tehlikeye sokan romatizmal artrit ve Lupus gibi rahatsızlıkların kullanılan tedavi yöntemleri.
- Bazen de hastalık hamilelik döneminde oluşup hamilelik sonrası da artış gösterebilmektedir.
- Bazen de vücudun herhangi bölgesinde oluşan kanserin kemik iliğine kadar ilerlemesi sonucu kişide aplastik anemi görülebilmektedir.
Genetik nedenlerden dolayı ortaya çıkan aplastik anemi daha çok bebekken fark edilir. Bu tür bebeklerde gelişim bozukluğu ve kalıtımsal sıkıntılar da yaşanmaktadır. Genetiksel yollarla ortaya çıkan aplastik anemi diğer türüne göre daha az görülmektedir.
Hastalığın Belirtileri Nelerdir?
Hastalığın işaretleri kandaki hangi kan hücresinin eksik olduğuna göre değişiklik göstermektedir.
- Düşük Beyaz Kan Hücresi Değeri: Vücuttaki mikroplarla ve bakterilerle savaşıp yok olmasını sağlayan beyaz kan hücrelerinin sayısının normal değerlerin aşağısına düştüğün de vücutta oluşan enfeksiyonlar artmaktadır.
- Trombosit Düşüklüğü: Kan pıhtılaşmasını sağlayıp kanamayı durduran trombositler azaldığında kanın durması zorlaşmaktadır. Örnek vermek gerekirse bu gibi durumlarda diş eti kanaması, burun kanaması, adet kanaması gibi bir süre sonra kendiliğinden duran kanamaların kolay kolay durmamasına veya daha geç durmasına neden olmaktadır.
- Düşük Kırmızı Kan Hücresi Değeri: Düşük kırmızı kan hücrelerinin seviyesinin düşmesi nedeniyle ortaya çıkan anemi hastalığının asıl belirtisi hastanın kendisini aşırı yorgun hissetmesidir. Bunun dışında el ve ayakların sürekli soğuk olması, baş dönmesi, göğüs ağrısı, nefes darlığı ve soluk ten gibi şikayetler eşlik etmektedir.
Bunların dışında sürekli geçmeyen ve tekrar eden grip benzeri durumlar, ateş ve ten üzerinde oluşan minik kırmızı noktalar da aplastik aneminin görülmesinin diğer sebepleri arasında gösterilmektedir.