Hukukun korunması kapsamında devletin zorlayıcı unsuru olan yaptırım , suçluların cezalandırılması kapsamında önemini korumaktadır . Ceza sadece ülkede olan vatandaşa uygulanabilen bir yaptırım değildir . Şöyle ki suç işlemiş birey başka bir ülkeye kaçarsa , başka bir ülkede yaşamını devam ettirmeye başlarsa işlemiş olduğu suç bireye kâr kalır bunun önlenmesi kapsamında Geri Verme Müessesesi oluşturulmuştur . Böylece ülkemize kaçan veyahut başka bir ülkeye kaçan failin cezasız kalması önlenmiş olmaktadır .
Geri verme özü itibariyle adli bir yardımlaşmadır . Her ne kadar kanunlarda belirtilse de daha çok siyasi bir tercihtir. Şimdi geri verme müessesesini yakından inceleyelim :
Geri Verme Koşulları Nelerdir ?
- Öncelikle suç , her iki devlet kanununa göre suç teşkil etmelidir .
- Suç Türkiye’nin yargılama yetkisine girmemelidir .
- Geri vermeye konu olan suç , talep eden devlet yasalarında ölüm cezası gerektirmemelidir . Gerektirse bile uygulanmayacagı garanti edilmelidir .
- Suç Türkiye’ye karşı veya Türk vatandaşına ya da Türk Kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişi olmamalıdır .
- Suç zamanaşımına veya affa uğramamış olmamalıdır .
- Mahkumiyet kararı varsa en az 4 ay hapis cezası gerektiren bir suç – mahkumiyet kararı yoksa en az 1 yıl hapis cezası verilmiş olmalıdır .
- Suç düşünce suçu , askeri suç , siyasi suç olmamalıdır . ( Devlet başkanına veya ailesine yapılan suikast siyasi suç değildir . )
- EN ÖNEMLİSİ fail vatandaş olmamalıdır . VATANDAŞ GERİ VERİLMEZ .Vatandaşlığın belirlenmesinde esas alınacak zaman suçun işlendiği zamanki failin vatandaşlığıdır. Sonradan Türk vatandaşı olması veya başka bir vatandaşlığa geçmesi etki etmez .
- Ağır Ceza Mahkemesi failin vatandaşlığını inceler , Bakanlar Kuruluna bildirir . Bakanlar Kurulu faili iade edip etmemekte özgürdür . Yani Türk hukukunda karma bir sistem vardır . ( Yargı sistemi – İdari sistem )
- Birden fazla devlet talepte bulunmuş ise Bakanlar Kurulu takdir yetkisi vardır .
İadesi istenen kişi hakkında ; henüz talepname gönderilmemişse 18 günlük tutuklamaya karar verilebilir . Talepname 18 gün içinde gelmezse fail salıverilir. ( En fazla 40 Gün ) 2. olarak ise talepname verilmiş ise 15 gün içinde talep eden devlet teslim almalıdır , aksi takdirde fail salıverilir . ( Tck 18/6 )
Geri Verme İstemininin Reddi :
-İstem samimi bulunmazsa
-Fiil Türk kanunlarına göre suç teşkil etmiyorsa
-Suç Türkiye’de işlenmişse ( Talep edilen devlet sınırları içinde )
-Talep edilen devletin yargı yetkisi varsa geri verme istemi reddedilir .İade edilmeyen fail talep edilen devlet yargı yetkisi yoksa o ülkede yargılanamaz .
Geri Vermede Hususilik Kuralı
Geri verilmesi talep edilen fail geri verme konusu kapsamı dışında , başka bir suçtan dolayı iade edilen devlette yargılanamaz . Ancak geri veren devlet izin verir veyahut failin iade konusu cezası bitiminden 45 gün içinde ülkeyi terketmemesi durumunda başka suçlardan da yargılanabilir .