Çoğu kültürde her zaman kadın kılığında gezdiği düşünülen Gulyabani; gezginlere ve yolculara uğradığı düşünülen, Anadolu kültüründe de kendisine yer bulan bir canavardır. Kocaman, uzun sakallı ve asalı bir dev şeklinde insan yediğine inanılır. “Guleybanı” ve “Aleybanı” şeklinde de telaffuz edilir. Sarı-kırmızı tüylerle kaplı tüyle kaplı, kocaman, pis kokulu vücuda sahip bu acayip varlığın ayakları da terstir. Çöllerde ve mezarlıklarda dolaşır. Gündüzleri mezarında bekler geceleri ise hortlayıp çıkar. At binmeyi ve at kuyruğu örmeyi sevmesinin yanında çocukları sevdiğine inanılır. Aniden ortaya çıkıp çocukları güldürmeye çalıştığı da ağızdan ağza anlatılır.
Pamir Kırgızlarının mitolojik metinlerine adı “Gul” ya da “Gul-i Biyaban” şeklinde geçen bu yaratık Arap rivayetlerine de “ıssız yerin ruhu” şeklinde yansır. Issız dağ yamaçlarında ve kimsenin görülmediği çöllerde akşam üstü ortaya çıkar. Bazen de avcılara insan suretinde yaklaşır ve onlara güreş yapmayı teklif eder. Avcı kazanırsa “Gulyabani” sessizce gider. Ama Gulyabani kazanırsa avcı uzun müddet hasta yatacak demektir.