Yaz sıcaklarının ortasındayız. Tüm canlılar gibi sıcaklardan bizlerde oldukça etkileniyoruz. Hatta sıcaklar karşısında gerekli tedbirleri almazsak sağlığımız dahi ciddi bir tehlike altına giriyor. Durum böyle olunca biz de sizler için bu yaz günlerinde yapılması gerekenleri derledik.
Sıcak havaların canlılar üzerindeki en büyük etkisi vücudun ısı sistemini bozması ve yüksek miktarda sıvı kaybedilmesine yol açmasıdır. Sıvı kaybı burada oldukça önemli bir konu. Özellikle sıcak günlerde ne kadar çok hareket ediliyorsa o kadar sıvı kaybı yaşanır. Mutlaka kaybedilen sıvının yerine konulması gerekir.
Güneşin yakıcı ve zararlı ışınlarından korunulmadıkça, sıvı kaybedilmeye başlayınca vücutta birtakım sorunlar baş göstermeye başlar. Güneş çarpması da denilen bu durum da tansiyon düşüklüğü, halsizlik, aşırı yorgunluk, kramp, kalp ritminde bozulmalar, kusma, ishal ve hatta bilinç bulanıklığı dahi görülebilir. Gerekli tedbirler alınmazsa bu belirtiler kişiyi ölüme kadar götürebilir. Özellikle yaşlı ve çocukların yaz sıcaklarından korunması gerekir.
Güneş Çarpmasında Neler Yapılır?
Güneş çarpmasını, aşırı susuzluk, halsizlik, ateş yükselmesi ve ciltte kuruluk belirtileriyle anlayabiliriz. Bu belirtilerin görüldüğü kişi hemen güneşten uzak bir noktaya, mümkünse kuru ve serin bir yere götürülmelidir. Güneş çarpması yaşayan kişinin önce giysileri çıkarılmalı ve yere yatırılmalıdır. Bacaklar havaya dikilerek kalp ritmi düzene sokulmalıdır. Hastanın vücuduna hafif hafif su serperek cildin nemlenmesi ve hava alması sağlanmalıdır.
NOT: Güneş çarpması görülen kişi serinletilmek amacıyla kolonya benzeri alkol türevleriyle soğutulmamalıdır. Soğutmanın yavaş yavaş olması önemlidir. Yine ateşi görülen hastaya ateş düşürücü tarzı ilaçların da verilmemesi gerekir.
Daha sonra düşen tansiyonu yerine getirmek amacıyla tuzlu ayran verilebilir. Ancak, hastanın bu süre içerisinde bilinci kapalıysa, hiç vakit kaybetmeden bir hastaneye götürmek en doğru seçenektir.
Sıcaklarda Beslenme Düzeni
Yaz aylarında siz ne kadar terlemediğinizi iddia etseniz de, vücudunuz ciddi miktarda su kaybeder. Bazen terleme gözle görülmez, çünkü sıcaktan dolayı hızlı bir buharlaşma vardır. Yine idrarla da su kaybedilir. Kaybedilen yalnızca su olmaz, vücut için gerekli olan mineraller de ter ve idrarla gider. Bu nedenle sıcaklarda yapılacak ilk şey, genç ya da yaşlı farketmeksizin sıvı almaktır. Ama burada sıvı almak derken kola, kahve ya da çay benzeri içecekler değil, ilk başta su ve doğal meşrubatlar gelir. Yine tuzlu ayran içmek çok iyi bir mineral kaynağı olacaktır.
NOT: Yaz aylarında vücudunuzun susuz kalıp kalmadığını anlamak için çok basit bir yol vardır. İdrar bu noktada en önemli belirleyicidir. İdrar ne kadar koyuysa vücut o kadar sıvısız kalmış demektir.
• Sıcak yaz günlerinde mümkünse alkolden uzak durmak en iyisidir. Alkol hücrelerin su kaybetmesine neden olur. Vücut ister istemez ciddi miktarda sıvı kaybeder.
• Ağır yemekler bu günler için hiç uygun değildir. Et yemekleri ve yağlı yemekler yerine daha çok sebze yemekleri tercih edilmelidir.
• Mümkünse hazır gıdalar ve dışarıdaki fast food ürünlerini yememek en iyisi olur. Evde pişen sağlıklı bir yemeğin yerini hiçbir şey tutamaz.
• Bozulma riski taşıyan ve açıkta satılan süt ve süt ürünleri, balık ya da et gibi ürünler tüketilmemelidir. Süt ve süt ürünleri taze ve günlük olmalı, mutlaka ambalajlı alınmalıdır.
• Şekerden uzak durmak önemlidir. Şeker de vücudun su kaybetmesine neden olur. İlla ki, şeker ihtiyacı duyuluyorsa, bu şekeri meyvelerden almak en doğrusudur.
• Yaz zamanı beslenme alışkanlığı içerisine tahıllar sokulmalıdır. Bu yiyecekler hem vücudu tok tutar hem de vücudun su kaybetmesine izin vermez.
• Her ne kadar açıktan alınan balıkların tüketilmemesi gerektiğini söylediysekte, bu hiç balık yenilmeyecek anlamına gelmiyor. Taze, belki de yeni tutulmuş balıkların tüketilmesi vücut için gerekli olan Omega-3’ü sağlar. Haftada en az 2 defa balık yemek kalp ve damar sağlığı için oldukça yararlıdır.
• Akşam yemekleri için geç saatleri beklemek doğru değildir. En geç 20.00’da akşam yemeği yenilmiş olmalıdır. Ne kadar geç yerseniz vücudun yağlanma oranı da o kadar artar.
Sıcaklarda Giyim
Sıcak yaz günlerinde ten ile kıyafetler arasında hava sirkülasyonunun olması amaçlanmalıdır. Terlemek kötü bir durum değildir. Bu nedenle terlemeye izin vermeyen sentetik giysilerden kaçınmak gerekiyor. Bu zamanlarda en doğru kumaş seçeneği keten veya pamuktur. Renk tercihi ise güneş ışınlarını tutan koyu renkler değil, yansıtıcı görev yapan açık renkler olmalıdır. Öğlen, güneş ışınlarının etkili olduğu zamanlarda dışarı çıkalacaksa şapka, gözlük gibi aksesuarlar mutlaka kullanılmalıdır. Hatta şemsiye dahi kullanılabilir, güneşi engellemede oldukça başarılıdır. (Şemsiye zaten tarihte ilk defa güneşi engellemek için üretilmiştir.)