Dünyaca ünlü e-ticaret şirketi Ebay, Çin pazarına da C2C modelini getiren ilk işletmelerden biriydi, 2002’de pazara girdiğinde pazar payı %80’lerden daha fazlaydı. Ebay’den sonra pazara giren Taobao, uyguladığı strateji ile Ebay’i pazardan sildi.
Çin, C2C ve B2C pazarlarındaki rekabeti incelediğim yazım, Türkiye’nin internet sektörünün önde gelen bloglarından, Webrazzi’de “Çin’de Uzakdoğu Usulü E-Ticaret Rekabeti” başlığı ile yayınlandı. Çin pazarında e-ticaret üzerine bir girişim yapmayı düşünüyorsanız Webrazzi’de yazmış olduğum yazıları okumanızı tavsiye ederim. O yazılarda pazarı istatistiksel rakamlarla ele aldım. Bu yazıda ise Taobao’nın Ebay’i pazardan nasıl sildiğini ve Çin pazarına girişte doğru bilinen bazı yanlışlara dikkat çekeceğim.
Taobao, Ebay’i pazardan nasıl sildi ?
Ebay Çin pazarına 2002 yılında girdi, pazar payı %80 lerden daha fazlaydı, şirket Amerika’da olduğu gibi platformundaki satıcılardan komisyon alan modeliyle Çin pazarında iş yapıyordu. Çin’deki en büyük internet gruplarından Alibaba Grubuna bağlı C2C sitesi Taobao, ebay’in aksine satıcılardan komisyon almayan, Taobao’daki standart dükkanlardan da para almayan bir strateji izledi.
Taobao’da Baidu gibi, Çinlilerin milliyetçi duygularına hitap etti, kendilerini bir Çinli marka olarak lanse etti, Çinli kullanıcılarla güçlü iletişim kurarak, dil, kültür ve yerel bilgi gibi avantajlarını daha iyi kullanarak pazarda kabul gördü. Taobao pazara sonradan girmesine rağmen, 2010 yılın ilk yarısında Taobao’nın pazar payı %84,7’yi buldu (Taobao’nun 2009 pazar payı %82,5 du).
Ebay, Taobao’nın bu atağı karşısında, Tom Online ile ortak olarak EachNet’i kurdu, 2006 yılında ebay.com.cn’in fişini çekmek zorunda kaldı. EachNet, 2009 yılında Çin C2C pazarından %7 pay alıyordu, 2008’de ise %8 pay alıyordu. Pazarın bir diğer önemli oyuncusu ise, Çinlilerin msn’i olarak bilinen QQ’nun sahip olduğu PaiPai, PaiPai’in pazar payıda 2009 yılında %10,1’di.
Taobao nasıl para kazanıyor ?
Taobao’nun en büyük gelir kalemini Çin’in paypal’i olarak bilinen Alipay oluşturuyor. Alipay Çin’de yapılan internetten alışverişlerinin büyük çoğunluğunda (%50,03) ödeme sistemi olarak kullanılıyor. Alipay’in günlük işlem hacmi 2 milyar RMB (298 milyon USD). Alipay’in Alibaba ve Taobao dışında da 460.000 firmaya da hizmet veriyor. Alibaba’nın CEO su Alipay’in günlük işlem hacmi 1.2 milyar RMB’ye ulaşınca ofisin etrafında sadece şortuyla koşmuştu !
Taobao bunun dışında, sitedeki reklamlar, özel mağazalar, sezonluk yapmış oldukları özel sayfalarda satıcıların ürünlerinin yer alması, Çin genelinde dağıtılan Taobao dergisi gibi genelde reklam alanlarından para kazanıyor. Taobao’nun 2009 yılı sonu itibarıyla 170 milyon kayıtlı kullanıcısı bulunuyordu.
Çinlileri bir kalıba koymayın !
Çin pazarına girişte en önemli nokta pazarı ve Çinlileri iyi anlamak. Çin’e girişte Çinlilerin genel özelliklerini baz alan firmalar, bunu yaşadıkları hayal kırıklığı ile anlıyorlar. Çin’de unutulmaması ve göz ardı edilmemesi gereken bir gerçek var. Çin, yüz ölçümü olarak Avrupa’nın 1,5 katı, nüfus olarak da iki katından fazla, bünyesinde birçok milletten insanı barındırıyor. Bölgesel olarak birçok doğrunun aslında yanlış olduğu ya bölgesel analizlerde ya da hayal kırıklıklarında anlaşılıyor.
İnternet sektöründe, milliyetçi duyguları kullanarak, tüketicilerle iyi iletişim kuran yerel firmalar rekabeti kazanırken, başka sektörde milliyetçi duygular pek işe yaramıyor, Çinliler milliyetçidir ya da yabancı hayranıdır gibi kalıplara Çinlileri asla koymamalısınız. Örneğin; ithal gıda malları Çin’de önem kazanıyor, Çinliler bu alanda yabancılara daha fazla güveniyor. Lüks ürün pazarıda hızlı gelişiyor, Çin lüks markalar genelde Çin objeli ürünlerde fark yaratmaya çalışıyorlar; çay, ipek, yeşim taşı v.s. Çin’de iş yapmak istiyorsanız Çinlileri bir kalıba koymadan bölgesel olarak analiz etmenizde de fayda var. Pazara giriş stratejinizin yanında, sektörünüze bağlı olarak bölgesel olarak rekabet stratejinizinden olması sizleri pazarda başarılı kılacaktır.
Çinlileri bir kalıba koymayan, pazara objektif bakabilen, yerel ve yabancı danışmanlarla çalışmanızda fayda vardır. Yerel danışmanlar hükümet bazında bazı bilgilere çok kolay ulaşabilirken, yabancı danışmanlar sizleri daha iyi anlar ve objektif olarak pazarı değerlendirirler.