Topraktaki Nem Uzun Ağaçların Tepesine Nasıl Ulaşır?

Ben herkesin bu sorunun yanıtını bildiğini düşünmüştüm: Kılcal etkiyle. Suyun yüzey gerilimi nemi, ağacın içindeki dar borumsu damarlardan yukarı taşır. Ancak bu açıklamada bir sorun var: Doğru olsaydı, dünyadaki en uzun ağaç bir kalem boyutlarında olurdu. Sayılara döktüğümüzde, kılcal etki ağaçlardaki suyun yükselmesini sağlar ancak sadece birkaç santim. Kuzey California’nın 100 metreden yüksek servi ağaçlarına nemlerini sağlayan her ne ise kılcal etki olmadığı kesin.

Asıl yanıt terlemedir. Ağacın içindeki su, güneş ısısının etkisiyle yukarı doğru çekilmeye başlar. Sayısız su kütlesi, yapraklara ulaşana dek ağacın her yanını besleyiciler ve nem dağıtır, yapraklara ulaştığında ise buharlaşıp çevreleyen havaya karışır. Bu etki öyle güçlüdür ki suyun yer çekimine ve bitki dokularının sürtünme etkisine karşı ilerlemesine olanak verir. Ancak her seferinde, sürecin suyu daha yukarılara taşıyamadığı bir an gelir, bunun sebebi suyun karşıt kuvvetlerle yavaş yavaş dağılmasıdır. Buna rağmen, 2004 yılında Nature dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre terleme, dünyanın en uzun ağaçlarının bile bir on beş metre daha yükselip 130 metreye ulaşmalarına olanak verir.

Yorum yapın