Gözle veya ışık mikroskobu ile görülmesi mümkün olmayacak derecede küçük, canlı hücrelerde kendini çoğaltma potansiyeli ve becerisi olan, hastalıklara yol açabilen nükleo-proteinlere virüs adı verilir. Virüsler tamamen yok etmek üzere programlanmış yapılardır. Bitki virüsleri, hayvan virüsleri ve insan virüsleri gibi formları vardır. Zaman zaman hayvanlardan mutasyona uğrayıp insanlara geçebilen virüslere en güzel örnekler SARS ve MERS virüslerinin yanı sıra 2019 yılının son ayında yeni bir form kazanan 2019 – ncov virüsü örnek verilebilir. Bu virüsün diğer adı da Koronavirüstür. Yapı olarak bakterilerden daha küçük olan virüslerin genel olarak 2 bin farklı türü vardır. Bir virüsün yapısı basitçe bir nükleik asit ve onun çerçevesi olarak protein yapısından oluşmaktadır. Nükleik asit DNA veya RNA olabilir. Büyük virüslerde birden çok nükleik asit bulunabilir.
Virüslerin Genel Özellikleri
Virüsler içinde karışık yapılar olan ribozomlar ve organeller yoktur. Virüs canlı bir ortamda enerji alarak gelişebilir. Kendini kopyalama genetik bilgisi, her virüsün nükleik asit adı verilen RNA veya DNA yapısında vardır. Bir virüs, canlı bir hücreye yerleşince bu hücreden gerekli enerjiyi alır. Birçok deney hayvanında virüslerin çok önemli değişikliklere yol açtıkları gözlemlenmiş ve deney hayvanlarını felç yüksek ateş ve ölüm gibi sonuçlara götürdükleri bilinmektedir. Virüsleri tehlikeli kılan bir diğer özellik ise, bakterileri yok edebilen antibiyotik ilaçların, virüslere hiç etki etmemesidir. Fakat insan vücudunun korunma mekanizması olarak interfefon adı verilen bir protein, virüslerin yayılmasını önleyici etkiye sahiptir. Bu protein vücudun immün cevabına yardım ederler. Bağışıklık sistemi zayıf ise bu protein çalışamaz. Genel olarak virüslerde nükleik asitler, tek molekül halinde bulunurken, bazı özel virüslerde genom parçacıklar olarak da bulunabilirler. Bazı virüslerin dış kısmında zarf vardır ve örneğin zarflar yüksek sıcaklıklarda deforme olur. Yine örnek olarak kuduz virüsü zarfındaki yapılar, beyin hücrelerindeki reseptörlere bağlanırlar ve toksik tesire yol açarlar. Virüslerde enzimler DNA yapısının DNA kopyalamasına yardım eder. Ya da RNA yapısını haberci RNA’ya çevirebilirler. Her durumda virüsler yok edici etki gösteren zararlı yapılardır.
En Bilinen Virüs Çeşitleri
- Grip Virüsü
- Hepatit B Virüsü
III. AIDS Hastalığına yol açan HIV virüsü
- Herpes Simpleks Virüsü
- Kuduz Virüsü
- SARS Coronavirus
VII. MERS Coronavirus
VIII. SARS-CoV-2 (2019-nCoV)
Virüslerin Yapısı
Yüksek ısıya maruz kaldıklarında etkisiz kalabilen virüslerin büyük bir bölümünün ısı etkisi ile protein yapısı bozulmaktadır. Virüsler soğuk ortamlarda yapısal deformasyona uğramazlar. Örnek olarak -70 santigrat derece ile 196 santigrat derecelerde virüs yapısını koruyabilir. Bu varlıklar PH derecesi 5 ile 9 arasındaki ortamlarda varlığını devam ettirebilirler. Gama ışınları, UV ışınları ve X ışınları altında aktif olamazlar.
Dezenfektanlar Virüs Üzerinde Etkili Midir?
Bakterilerin yapısı daha hassas ve kompleks olduğundan, dezenfektanlar bakteriler üzerinde son derece etkili iken, virüsler için aynı şeyi söylemek zordur. Dezenfektanlar virüslerde daha az etki gösterirler. Ancak Hidroklorik Asit ve Na Hipoklorit virüsler üzerinde etkilidir.
Virüsler Nasıl Çoğalır?
Bir virüs hücre içine girdiğinde, tamamen o hücrenin mekanizmalarını kullanarak çoğalır. Kendi kendini kopyalaması için gereksinimlerini, konak hücre adı verilen hücrenin nüfuz ettiği hücreden karşılar. Virüsler zarflı ve zarfsız olarak farklılaşırlar. Zarflı virüsler girdikleri hücreyi terk ettiklerinde hücre duvarını parçalamazlar ama zarfsız virüsler, çıktıkları hücreyi parçalarlar. Bir kısım virüs türü, hücre içine girdikten sonra çoğalma için gerekli materyalleri konak hücreden temin ederken bir kısım virüsler de hücre dışında hücreden bağımsız olarak çoğalma yeteneğine sahiptirler.
Sars Koronavirüs Nedir?
2003 yılında yarasalardan insana geçen bir virüs olarak, 8 bin insanı etkileyen bir virüstür. Belirtileri ateş, kaslarda ağrılar, baş ağrıları ve ishal olarak kendini gösterir. En sık belirti inmeyen yüksek ateştir. Bu virüs tipi için 2003 yılından beri aşı geliştirilemedi. Hastalığın ileri safhasında solunum yetmezliği ortaya çıkar ve hastanın yoğun bakımda solunum cihazına bağlanmasına yol açar.
Mers Koronavirüs Nedir?
Bu virüs de Orta Doğu Solunum Sendromuna yol aman bir virüs formu olarak Suudi Arabistan’da ortaya çıktı. 2012 yılının eylül ayında ortaya çıkan bu virüsün bulaştığı hastalar, nefes darlığı yüksek ateş ve öksürük ile boğuştular.
Sars-Cov-2 (2019-Ncov)
Bu virüs de 2019 yılının son ayında Çin’den yayılan ve yarasadan insana geçtiği düşünülen son derece tehlikeli bir virüstür. Direk olarak Akciğerlere saldıran bu yeni formun hastayı nefessiz bırakması ve öldürmesi, en korkulan virüs olmasına neden olmuştur. Virüsün aşısı üzerinde çalışmalar devam etmektedir.
Koronavirüs Covid 19
Dünya sağlık örgütünün insanlara uyarısı; sürekli olarak ellerin alkol bazlı dezenfektanlarla ellerin iyice ovularak temizlenmesi ya da sabunla ellerin iyice yıkanmasıdır. Hapşıran insanlara en az 1 m mesafe bırakılması gerektiğinin de altı çiziliyor. Hapşıran kişilerde burundan ve ağızdan virüslerin yayıldığı bilgisi veriliyor. Ellerin kirli iken göze ağza ve buruna sokulmaması gerektiği ifade ediliyor. Böylece ellere bulaşan virüsün bu kanallarla vücuda sızması önlenebilmektedir. Dünya sağlık örgütünün Koronavirüs ile ilgili en önemli uyarılarından biri de, yüksek ateş, nefes darlığı ve öksürük belirtileri ortaya çıktığında hemen en yakın sağlık kuruluşuna gitmenin gerekli olduğudur. Dünya sağlık örgütünün 17 Mart 2020 Koronavirüs güncel raporunda Çin’de 3231 kişinin öldüğü ifade ediliyor. Kore’de 81 kişi ve Japonya’da 28 kişinin öldüğü belirtiliyor. İtalya’da 2503 kişi de Koronavirüsüne yakalandı ve öldü. İspanya’da ölü sayısı 309, Fransa’da ölü sayısı 148 oldu. Amerika’da bu tarih itibari ile 58 kişi koronavirüs nedeniyle hayatını kaybetti. Dünya genelinde koronavirüse yakalanan insan sayısı 179,112 kişi ve ölen sayısı 7,426 kişi oldu.
Türkiye’de Koronavirüs Ne Durumda
Ülkemizde erken alınan önlemler, okulların tatil edilmesi ve diğer tedbirlerle bu tehlikeyi en az zararla atlatmaya devam ediyoruz. İnsanların panik yapmadan, gerekli kişisel temizlik kurallarına uyması, kalabalık yerlerde bulunmaması ve sık sık medyada yayınlanan güncel tedbirlerin alınması ile istikrarlı bir şekilde Koronavirüs ile etkin şekilde mücadele etmeye ülke olarak devam ediyor olmamız, bu süreçten en az zararla çıkacağımızın işareti olarak görülüyor.