Yazılım çeşitleri bilişim teknolojileri alanında çoğu kişinin teorik bilgi argümanına katması gerektiğini düşündüğüm gerekli bir bilgi. Bu düşüncem ve bilginin paylaştıkça çoğalacağını savunanlar arasında olduğum için bu yazımda sizlere yazılım türlerinelerdir kısaca hakkında bilgi vereceğim.
Yazılım Nedir? Yazılım Türleri Nelerdir?
Elektronik cihazların, bir işlevi yerine getirebilmeleri için bilgisayar dilinde hazırlanan komutlar bütünlüğüne yazılım denir. Başka bir tanıtım yapmak gerekirse yazılım; dijital parçaların birbirleri ile iletişim halinde olması, kullanan bireylerin iş verimliliğini arttırması ve zaman tasarrufu yapmasını sağlayan programlar bütünüdür.
Yazılım çeşitleri ve kullanım alanları üç farklı kategori altında toplanır. Bunlar; sistem yazılımları (system software), uygulama yazılımları (application software), çevirici yazılımlar olarak isimlendirilir.
Yazılım çeşitlerini ismen öğrendiğimize göre artık bir alt başlık olan ‘yazılım çeşitleri ve kullanım alanları‘ kısmına geçebiliriz.
Yazılım Türleri Ve Özellikleri
Yazılım kelimesinin bir teknoloji terimi olduğunu öğrendik ve üç farklı kategori altında toplandığını da yukarıda öğrendiğimize göre sıra geldi kullanım alanları ve özelliklerini öğrenmeye.
Sistem Yazılımları (System Software)
Bilgisayar sisteminin işletilmesini sağlayan, derleyiciler (yazılım programında, yazılan programı makine diline çeviren program), işletim sistemi, çeşitli donatılar gibi yazılımlar bütünlüğüdür. Sistem yazılımları bilgisayar kullanımı için gereken ana fonksiyonları sağlamak, bilgisayar donanımına ve sistemin yürütülmesi konusunda yardımcı olur. Şu Kombinasyonları içerir:
- Pencere sistemleri
- Sunucular
- Hizmet programları
- Aygıt sürücüleri
- İşletim sürücüleri
Sistem yazılımı çeşitli bağımsız donanım bileşenlerinin bir arada çalışmasından sorumludur (büyük sorumluluk). Sistem yazılımı cihaz donanımının işletilmesi ve uygulama yazılımının çalıştırılması için gerekli bir platform sağlamak için tasarlanmış bilgisayar yazılımıdır.
İşletim sistemi (bazı tanınmış örnekler: Windows, Mac, Linux ve Android): Bilgisayar parçalarının; diskler ile hafıza arasında veri alışverişi gibi önemli bir görevi veya monitöre görüntü akışını sağlamak gibi görevleri uygulayarak birlikte çalışmasına olanak sağlar.
Uygulama Yazılımları (Application Software)
Birçok kullanıcının işlerine çözüm sağlayan bu yazılımlar örneğin resim yapmak, yazı yazmak, listelerin kayıtlarını tutan programlar, sınıf öğretmenlerinin sınıftaki öğrencilerinin aldığı notları kayıt altında tutan programlar ve türlü örneklendirilmesi yapılabilecek yazılımlardır. Bütün sistem programları içinde en temel yazılım işletim sistemidir. Cihazların bütün donanım ve yazılım kaynaklarını kontrol ettiği gibi, kullanıcılara ait uygulama yazılımlarının çalıştırılma ve denetlenme gibi işlerini sağlar.
Uygulama Yazılım Türleri Nelerdir?
- Genel Amaçlı Uygulama Yazılımları: Metin işleme uygulamaları (World ve notepad), ofis uygulamaları (Microsoft Office, excel, powerpoint), internet tarayıcı uygulamaları (internet Explorer, chrome, firefox ve safari), medya oynatma uygulamaları (media player, gom player, winamp) örnek olarak verilebilir.
- Özel Amaçlı Uygulama Yazılımları: Ticari, eğitim, iletişim, eğlence, hastane otomasyon sistemleri, akıllı binalarda kullanılan uygulamalar, proje yönetim yazılımlar gibi özel amaçlara hizmet vermek amacı ile hazırlanan programlar örnek verilebilir.
Çevirici Yazılımlar
Herhangi bir dilde yazılmış programı makine diline çeviren yazılımlara çevirici yazılımlar denir.
Yazılım çeşitleri bilişim teknolojileri alanında merak edilen konulardan ve teorik bilginize eklemenizi gerektiğini düşündüğüm bir olaydı ve yazımızın ufak ufak sonuna gelirken sizlere programlama dilleri hakkında aklınızda kalacak temel bir bilgi verip bazı dillere örnek vereceğim.
Programlama Dilleri: Tüm Uygulama ve sistem yazılımları bir programlama dili ile yazılır. Bir programlama dili, bilgisayara çeşitli işlemleri yapmasına olanak sağlayan her türlü simge, karakter ve kurallar grubudur. Örnek olarak bazı diller;
- Makine Dili (Assembly)
- Web Programlama Dilleri (Html, Java, Asp, Php)
- Nesne Tabanlı Programlama Dilleri (Delphi, Visual)
Kullanım Haklarına Göre Yazılım Çeşitleri
Yazılım çeşitleri ve kullanım alanları arasında tahmin ediyorum ki diller kadar kullanım haklarına göre yazılım çeşitleri de oldukça fazla merak ediliyordur.
- Lisanslı Yazılım: Programı kullanabilmek için lisans hakkının satın alınması gereken programlardır. Örneğin; Office Programları, Adobe Programları vs.
- Demo Yazılım: Tanıtım amaçlı olarak bir süreliğine kullanıcıya ücretsiz kullanım hakkı veren, süre bitiminde ise lisans haklarını satın almak koşulu ile kullanılabilen yazılım türüdür. Örneğin; Antivirüs programları, Ticari yazılımlar vs.
- Freeware Yazılımlar: Kullanıcılara ücretsiz olarak dağıtımı gerçekleştirilen yazılımlardır. Örneğin; Mozilla, Google Chrome vs.
- Beta: Yazılımın ilk sürümündeki gerekli sistem testlerinden ve eksiklik testlerinden geçirilmeyi belirtir. Bu sürümde farklı donanımlar altında yazılımı sorunsuz çalıştırmak amaçlanır.
Yazılım çeşitleri ve kullanım alanları hakkında bilgilendirmeye son vermeden önce bazı kelimelerin karşınıza nasıl çıkacağını da göstermek istiyorum: Derleyiciler (compilers), Çeşitli donatılar (facility) olarak karşınıza çıkabilir.
Yazılım çeşitleri bilişim teknolojileri için oldukça önemli bir yere sahip öğrenilmesi hatta yazılım türleri hakkında birkaç dil öğrenilmesi ve pratik yapılmasını tavsiye ederek bu yazıma son vermek istiyorum unutmayın bilgi paylaştıkça çoğalır o yüzden yorum yaparak bizler ile deneyimlerinizi, bilgileriniz paylaşırsanız seviniriz.